انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان

چه عوامل و دالیلی باعث میشود که گفتمان مسلط بر همۀ امور دانشگاه سیاسی باشد و گفتگوهایی که میتواند به صورت کثرتگرایانه راه بیفتد و به مرور، تکامل و توسعه یابد، به صورت خشونتآمیز مطرح شود و موازی با خود، سطح کالنتر فضای اجتماعی را نیز متشنج کند؟ یکی از عوامل این وضعیت، فعالیت گسترده و نابههنجار احزاب و گروههای دینی ـ سیاسی، از اسالمگراها تا سکوالرها و از میانهروها تا تندروها و از چپیها تا راستیهاست. [...] »اصحاب حدیث برخالف اصحاب رأی که به عقل و رأی و قیاس و 19 استحسان در مسائل فقهی توجه میکردند، سخت مخالف عقل بودند و به ظواهر قرآن و حدیث و نقل اخبار و روایات و احادیث تکیه میکردند« )موثقی، ۱3۸9: ۱57(. [...] در کنار موارد باال در باب گروهمحوری که در مورد گروههای متعهد به فعالیت دموکراتیک در یک ساختار سیاسی دموکراتیک، ذیل عنوان گروههای فشار و ذینفوذ بحث شد، ممکن و قابل طرح است که در ِاعمال فشار شرایط متفاوت، یک گروه در راستای تعقیب خواستههای خویش به فعالیت دموکراتیک و بر نشانیهای سیاسی نپرداخته و دست به فعالیت مسلحانه و خشونتآمیز بزند و به دنبال قدرت سیاسی باشد. [...] در غیر آن و در صورتی که حزب و ساختار سیاسی غیردموکراتیک باشد، حزب هم با خطمشی غیردموکراتیک و با توسل به جنگ و نظامیگری، در پی تأثیرگذاری بر سیاست، حکومت و کسب قدرت میبرآید. [...] بنابراین الزم است که این تمایز به صورت هرچند گذرا بیان شود: »وجه تمایز جنبش ۱اجتماعی از سایر انواع رفتار جمعی2 و پدیدههای مشابه اجتماعی و سیاسی نظیر شورش،3 انقالب۴ و حزب5 در این است که جنبش یا نهضت و قیام در مقایسه با شورش ـ که حرکتی محدود و فاقد هدف یا ایدئولوژی و سازمان است ـ کوششی همگانی برای ایجاد تغییر با مشارکت آگاهانه و فعاالنه اعضای آن و دارای حداقل نظم و سازمان و انگیزههای ایدئولوژیک است؛.